10 LAT PROJEKTU ,, POTOMKOWIE POLSKICH ZESŁAŃCÓW I W OJCZYŻNIE PRZODKÓW ” realizowanego przez Oddział Małopolski PTSM z Krakowa z Narodowo – Kulturową Autonomią Polaków ,, Nadzieja ” z miasta Ułan – Ude w Buriacji – na Syberii.

Jako członek Komisji Międzynarodowej Zarządu Głównego PTSM oraz Przewodniczący Komisji ds. Współpracy Oddziału Małopolskiego PTSM z Polską diasporą na Syberii, informuję, że z przyczyn powszechnie znanych nie było nam dane w latach 2020 i 2021 wędrować syberyjską tajgą w poszukiwaniu grobów polskich zesłańców i miejsc ich kaźni a naszym rodakom z Buriacji, cieszyć się pięknem polskiej ziemi.
Z tych też powodów nie obchodziliśmy 10 rocznicy ww. projektu, sięgającego korzeniami 2010 r. wspomaganego przez ,, Stowarzyszenie Wspólnota Polska ” – Oddział w Krakowie i ,, Stowarzyszenie Oświaty I Kultury Polskiej ” z Krakowa.

Korzystając z okazji zapraszamy koleżanki i kolegów na retrospektywną podróż śladami rodaków, podczas ich pobytów w Polsce, w ramach wspomnianego projektu.

Gdy po raz pierwszy zaprosiliśmy do Polski ,,Nadzieję ”, na czele z jej kierownictwem – Marią
i Giennadijem Iwanowymi nie zdawaliśmy sobie sprawy, że nasze dotychczasowe kontakty nabierają nowych kształtów a śpiewane przez nich pieśni, wstrzymają ruchu pociągów – na krakowskim dworcu. Spontanicznym owacjom podróżnych nie było końca. Żwawe echo, zwiastowało niezwykłe przeżycia.

Towarzyszący ich występom aplauz utwierdzał nas w przekonaniu, że ojczyzna jest wszędzie tam, gdzie myśl ciepła ramionami tęsknoty ją oplata. Wspaniała choreografia, zachwycające regionalne stroje oraz instrumenty muzyczne, wzbudzały nieskrywany podziw dla ich wirtuozerii i woli trwania w polskości, z dala od macierzy. Zgotowanej nam przez polonijnych artystów uczty duchowej, nie sposób będzie kiedykolwiek zapomnieć.

Długa jest lista bezinteresownych wspomożycieli naszego projektu począwszy od Gazety Krakowskiej, Dziennika Polskiego, Tygodnika Podhalańskiego, Radia – Kraków, Radia – Kielce, S.A. Wawel, Kopalni Soli w Wieliczce, Kopalni Wapienia w Czatkowicach, Dyrekcji Lasów Państwowych w Krakowie i Nowym Targu, Fundacji Rozwoju Gmin Polskich, Komitetu Kopca Kościuszki w Krakowie, Klubu 6 Brygady Powietrznodesantowej w Krakowie, Związku Podhalan z Nowego Targu, Straży Parkowej Tatrzańskiego Parku Narodowego, Tatrzańskiej Agencji Rozwoju, Promocji i Kultury z Zakopanego, Państwowej Szkoły Muzycznej II Stopnia im. WŁ. Żeleńskiego w Krakowie, gospodarzy schronisk PTSM, PTTK, hoteli, pensjonatów, starostów powiatów ; suskiego, krakowskiego i wielickiego, włodarzy : Krakowa, Zakopanego, Suchej Beskidzkiej, Stryszawy, Zawoi, Andrychowa, Libiąża, Wadowic i Inwałdu po niekończącą się rzeszę stowarzyszeń, przedsiębiorstw, firm i instytucji oraz braci przewodnickiej

Dzięki nim nasi przyjaciele ze wschodu, z atencją i zachwytem chłonęli harmonię polskiego krajobrazu a ich porywające występy stanowiły wspaniałą podziękę, za gościnę w krainie antenatów.
Niezwykły kunszt artystyczny rodaków z Syberii podziwiano na dziedzińcu Zamku Wawelskiego
w Krakowie, na Kopcu Kościuszki w Krakowie, w Domu Polonii w Rynku Głównym w Krakowie,
w Urzędzie Stołecznego Miasta Krakowa, w Klubie 6 Brygady Powietrznodesantowej w Krakowie,
w Schronisku Młodzieżowym PTSM na Oleandrach w Krakowie oraz w Centralnym Ośrodku Turystyki Górskiej PTTK – w Krakowie.

Frenetyczne brawa towarzyszyły ich występom w Kaplicy św. Kingi – w Kopalni Soli w Wieliczce,
w siedzibie Tatrzańskiej Agencji Rozwoju Promocji i Kultury – w Jasnym Pałacu w Zakopanem, w Sali Konferencyjnej Tatrzańskiego Parku Narodowego i Straży Parkowej TPN w Kuźnicach, w Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem, w schronisku PTTK – nad ,, Morskim Okiem ”, w Ośrodku Edukacji Leśnej Nowotarskiego Nadleśnictwa ,, Leśnik ” w Zakopanem, w siedzibie Związku Podhalan w Nowym Targu, w Karczmie ,, Rzym ” oraz w ,, Sali Rycerskiej ” Zamku Suskiego – w Suchej Beskidzkiej.

W tym ostatnim publiczność na stojąco nagrodziła brawami śpiewaną przez ,, Nadzieję ”, Bogurodzicę, pod batutą – Olgi Polakowej. Podobne emocje towarzyszyły koncertom zespołu ,, Akwarele ” pod kierownictwem artystycznym – Tatiany Kusznierowej i zespołu ,, Skowronek ”
w Klubie 2 Korpusu Zmechanizowanego w Krakowie pod kierownictwem artystycznym Aliny Mosochowej i batutą koncertmistrzyni – Sajany.

Pieśń ,, O ojczyźnie ” w wykonaniu Juli Iwanowej, poruszyła widownię aż do łez, a zapowiadane przez jej rodziców – Marię i Giennadija Iwanowych koncerty, ukazywały ich niezwykłą rolę w dziele kultywowania polskości, na syberyjskich rubieżach.

Zachwycano się nimi również w najwyżej położonym w Polsce Hotelu – ,, Beskidzkim Raju ”
w Stryszawie, w Hotelu ,, Kocierz ”- w Beskidzie Małym, w Hotelu ,, Jasmin ” w Kukowie, w Domu Kultury w Libiążu, w Bibliotece Miejskiej w Wadowicach, w Wyższej Szkole Turystyki i Ekologii i w hotelu ,, Montis ” w Zespole Szkół im. W. Witosa w Suchej Beskidzkiej oraz w Gimnazjum w Stryszawie, podczas koncertu – dla uczniów gminy, zwieńczonym buriackim pląsem – ,, Jochar ”.

Jego nietuzinkowy finał, zaskoczył wszystkich. Tańczony przez artystów znad Bajkału korowód, przeniósł się z gimnazjalnej sceny na przyszkolne boisko, porywając do tańca widownię i mieszkańców Stryszawy. Godna Witkacego puenta, na stałe wpisała się w scenerię ich występów podczas licznych wojaży, ukazujących kulturowe bogactwo ziemi praojców.

Jej zwiedzanie wiodło przez warszawską starówkę, unikalne zabytki magicznego Krakowa, perły małopolskiej architektury i tatrzańsko – beskidzkie percie. Byli gośćmi schronisk PTTK : nad Morskim Okiem, na Hali Ornak, na Kondratowej Hali, w Hotelu Górskim na Kalatówkach w Tatrach, na Markowych Szczawinach pod Babią Górą, oraz na Leskowcu w Beskidzie Małym. Znane staropolskie powiedzenie ,,czym chata bogata tym rada ” najtrafniej oddaje atmosferę i klimat tych spotkań. Urzekła ich cisza Pustelni Brata Alberta na Kalatówkach, wyniosła grań Mięguszowieckich turni oraz echo nuconych przez nich pieśni, nad ,, Morskim Okiem ’’ – w Tatrach.

Zachwycali się pięknem Ojcowskiego Parku Narodowego, jego tajemnych warowni, jaskiń i pieczar. Nie mogli oderwać oczu od słynnej Bramy Krakowskiej i zamku – w Pieskowej Skale. Podziwiali kultowe dla polskiego alpinizmu skałki – w Krakowskich Dolinkach.

Zwiedzali również Kopiec T. Kościuszki w Krakowie, Kopalnię Soli w Wieliczce, miejsce narodzin Jana Pawła II w Wadowicach i tamtejszą Bazylikę Mniejszą. Byli także w Sanktuariach : Miłosierdzia Bożego w Krakowie – Łagiewnikach, Matki Bożej Fatimskiej na Krzeptówkach – w Zakopanem, Matki Bożej Jaworzyńskiej – na Wiktorówkach, Matki Bożej Jasnogórskiej – na Bachledówce, oraz w Pasyjno – Maryjnym- w Kalwarii Zebrzydowskiej.

Odwiedzili także zamek w Suchej Beskidzkiej, słynną Karczmą ,, Rzym ” i siedzibę miejscowej straży pożarnej. Oglądali makiety najwyższych szczytów świata w Zawoi i Królową Polskich Beskidów – Babią Górę – z Mosornego Gronia. Raczyli się pięknem lanckorońskich domostw i ich słynnych podcieni, zabudową andrychowskiej starówki, klasycystyczną architekturą Zamku Habsburgów i nietuzinkowym wnętrzem Muzeum Browarnictwa w żywcu. Korzystali także z uciech w : Parku Rozrywki Energylandia – w Zatorze, w Beskidzkim Centrum Zabawki Drewnianej w Stryszawie oraz Parku w Miniatur w Inwałdzie. Byli w Muzeum Holokaustu w Auschwitz – Birkenau w – Oświęcimiu. Pierwsze noce na polskiej ziemi, spędzili w Schronisku Młodzieżowym PTSM ,, Oleandry ” w Krakowie i Szkolnym Schronisku Młodzieżowym w Łazach podejmowani ze staropolską gościnnością przez władze Oddziału Małopolskiego PTSM, Starostwa Powiatu Krakowskiego i kierownictwa tychże schronisk. Największej ilości noclegów wraz ze wspaniałym programem i iście bizantyjską gościnnością udzieliły im schroniska Młodzieżowe w Suchej Beskidzkiej i w stryszawskim ,, Jałowcu ” w których spotkali się z przedstawicielami powiatu suskiego, gminy Stryszawa i kierownictwami wspomnianych schronisk. Równie wspaniale przyjmowano ich w Schroniskach Młodzieżowych na Grochowej i Sokolskiej w Krakowie, w Schronisku Młodzieżowym PTSM ,, Szarotka ’’ w Zakopanem, w hotelu górskim ,, Beskidzki Raj ” w Stryszawie, Ośrodku – Wypoczynkowym ,, Czarny Groń w Rzykach koło Andrychowa oraz w Ośrodku Konferencyjno – Wypoczynkowym ,, Kocierz ” w Beskidzie Małym.

Związane z tym wspomnienia, zdają się nie mieć równych. Choć ,, festiwal ’’ kulinarnych smakowitości i podróżniczych zachwytów, autorstwa małopolskich restauratorów, przewoźników i filantropów, mógłby z nimi śmiało konkurować. Delektowanie się rodzimym krajobrazem w asyście regionalnych potraw i duchowych rozkoszy, towarzyszyło nieustannie naszym przyjaciołom z Buriacji, podczas ich peregrynacji po ojczyźnie przodków.

A oto łaskawcy, którzy wraz z ww. wymienionymi, spełniali najskrytsze marzenia naszych rodaków: stryszawski ,, Beskidzki Raj ”, andrychowski ,, Czarny Groń ”, zakopiańska ,, Strzecha ”, krakowski ,, Warsztat ” , ,, suski Kasper ” , wielicki ,, Clasic ” , suskie ,, Marago ”, makowsko – podhalański ,, Mijax ” , zakopiański ,, Leśnik ” z Nowego Targu ,PTTK – owskie ,, Karpaty ”, krakowski ,, Compass ” , ,, Budziaszkowy ,, Computer ” ,, Kleszczowe Nagrania ”, krakowski ,, Mały Podróżnik ” , podhalańska ,, Samanta ” z Białki, zakopiańscy przewoźnicy – Jan Milan i Krzysztof Murańka i ich stryszawscy koledzy – Józef i Wiesław Wątrobowie.

Pozostaje żywić nadzieję, że karnawał wspaniałych serc będzie trwać nadal a trud Marii i Giennadija Iwanowych, Wacława Sokołowskiego, Jewgienija Sjemionowa, Walentego Litwinowa, Krystiana Furmanowicza, Anny Winogradowej i innych, nie pójdzie na marne.

Na kanwie opisanych przeżyć zrodził się pomysł by nie tylko zapraszać rodaków z Syberii do krainy przodków ale także odwiedzać ich na dalekim wschodzie. Przybrało to z czasem cykliczny charakter i wizytami u nich i w miejscach polskiej martyrologii, się jawi.
Ale o tym ………….…, być może potem.

Jerzy Bogusław Nowak